Bu soruyu psikoloji alanında cevaplayacak olursak, normun dışında bir durum olduğunu söyleyebilmek için kişinin 1) yoğun bir duygusal stres hissetmesi 2) işlevselliğinde ciddi bir düşüş olması 3) içinde bulunduğu kültürel ortamın şartlarından sapmış olması gerektiğini söyleyebiliriz.
İlk ikisi bireysel eksende, üçüncüsü kültürel eksende değerlendirilecek durumlar. Kişide bunlardan biri tek başına da görülebilir, ikisi/üçü bir arada da bulunabilir*.
Bu iki kümeyi birbirinden ayırt edebilmek, iç dünyadan gelen mesajları yakalamak, anlaşılması gereken bir şey varsa anlamak ve böylece ruhsallığın önündeki engelleri ortadan kaldırabilmek, (25 nolu post’a ithafen) hayat oyununa dengeli bir şekilde, istendiği gibi devam edebilmek açısından önemli.
Normun yelpazesi çok geniş olduğu gibi anormalin yelpazesi de çok geniş. Çeşitli dengesizliklerin ve dalgalanmaların sadece insan olmakla ve yaşıyor olmakla birlikte geldiğini de düşününce, neyin normal neyin anormal olduğu konusu, yani bir müdahalenin gerekip gerekmeyeceği konusu oldukça karmaşık bir hal alabiliyor.
Bu konuya dikkat kesilmek, gerektiğinde birileriyle konuşmak, alışılmışın dışına her çıkıldığında hemen telaşa kapılmamak, panik olmamak açısından da kıymetli. Ne de olsa herkes ara ara kendi düzeninden sapar. Ya da mesela gelişimsel dönemde ataklar olur, yetişkinlikte anormal varsayılacak bazı davranışlar gelişimsel dönemlerde çok normaldir, dengesini tekrar bulması için sadece zamanın geçmesi gerekir…
Bu hafta bu konudan devam edeceğim.
*Kaynak: YL Psikopatoloji dersi.
Fotoğraf, Dippyaman Nath, Unsplash.