Hamilelikte başlamakla birlikte, ailede baba kendisini dışarıda kalmış hissedebilir. Bebek onun da bebeğidir ama gelişimi annenin bedeninde başlar, hamilelik boyunca annenin hormonları ve modu değişir, anne ve bebek farklı bir iletişimdedirler. Doğum sonrası da buna benzer, anne ve bebek farklı ve yoğun bir ilişki içine girerler. Bunlar anneliği önemli ve farklı bir konuma getirse de, baba işlevinin önemsiz olduğu anlamına asla gelmez.
Babanın da baba olma serüveni başlamıştır, o da baba olmayı öğrenecektir. Kendi bebekliğini o da düşünecek, kendi ailesinden getirdikleriyle o da yüzleşecek, çeşitli konularda o da zorlanacaktır. Bunlara ek olarak, anne-bebek arasında oluşan bağ nedeniyle, bireysel öyküsündeki ‘dışarıda kalma’, ‘üçüncü olma’ anıları da canlanabilir, çeşitli dinamikleri tetiklenebilir. Bunların da babanın ruhsallığında çeşitli etkileri olacaktır.
Psikanalist Yavuz Erten, Baba İşlevi’nde “Anne-baba-çocuk üçgeni eşkenar bir üçgen değildir. Baba diğer iki köşeye uzak köşededir.” der.
Baba olmadan üçgen tamamlanmaz, ailenin önemli bir parçasıdır, bebeğin babasıdır, annenin sırtını yaslayabileceği, sarılabileceği kişidir, anneyle sorumlulukları paylaşması, bebeğin bakımında rol alması da önemlidir ancak oluşan yeni düzende konumlanması daha farklıdır.
Psikanalist Refhan Balkan da aynı kitapta şöyle söyler: “Anne güneştir, ısıtır, aydınlatır, sarar sarmalar; baba ise rüzgârdır, güneşin boğucu yakıcılığından koruyandır.”
Baba farklıdır, farktır, “ruhsallığın ilk ek gıdasıdır.” Bebeğin ruhsallığına farklı bir unsur katma konusunda ve dış dünyayı algılamasında kritik bir role sahiptir.
Acaba her baba bu üçgende üçüncü olmakla, bir süre dışarıda kalmakla ilgili ne düşünür, ne hisseder? Acaba bunların her babanın iç dünyasındaki izdüşümleri neler olur, iç dünyası ona neler fısıldar?
Not: Burada bir ‘baba işlevi’nden bahsetmek mümkündür; yani biyolojik babanın sahnede olamadığı durumda ‘anne olmayan’ın, bebeği ikili ilişkiden üçlü ilişkiye çekecek, anneden farklı bir figürün sahneye dahil olması bebeğin ruhsallığında bu etkileri sağlayabilir.
Fakat elbette, biyolojik babanın yokluğunun annenin ve çocuğun ruhsallığında ayrı ayrı etkileri olacaktır.
Fotoğraf, Ricardo Gomez Angel, Unsplash.